Golejewo
Sołectwo: Łyskowo

Aktualna liczba mieszkańców - 9

Historia

Golejewo było wsią o metryce średniowiecznej, pierwsza wzmianka pochodzi z 1337 r., kiedy to liczyła ona 50 włók (w ym 4 kościelne); dzierżawcą był Henryk Witte Albus, przedstawiciel jednego z najstarszych rodów nowej marchii. W 1376 r. wieś została oddana w wieczystą dzierżawę klasztorowi cysterek, z Pełczyc. Po kasacji zakonu z okresie reformacji wieś została przejęta przez margrabiego Jana z Kostrzyna, który utworzył domenę z siedzibą w Karsku. Od 1577 r. Golejewo było tylko folwarkiem. Do 1 poł. XIX w. często zmieniali się właściciele majątku, w 1929 r. liczył on 532 ha. 
Po 1945 r. dobra upaństwowiono, działało tu PGR (KPGR Sarnik), w latach 70-tych i dalszych wszystkie budynki mieszkalne i gospodarcze zostały rozebrane.

Układ przestrzenny i zabudowa

Materiał kartograficzny z 1891/92 r. dokumentuje Golejewo jako niewielki folwark, położony w rozwidleniu dróg, na skraju rozległego kompleksu leśnego. Zabudowania gospodarcze o stosunkowo dużej skali, otoczone od N założeniem parkowym. Kolonia mieszkalna położona na NW od majątku, po obu stronach lokalnej drogi. Na NE od majątku (w lesie) położony był niewielki cmentarz. Mapa z 1934 r. ukazuje układ analogiczny do wyżej opisanego. Obecnie brak zabudowy gospodarczej i mieszkalnej po folwarku; pozostał jedynie zdziczały park dworski oraz ślady po XX-wiecznym cmentarzu.