JAROSŁAWSKO - Wieś siedziba sołectwa

Jarosławsko (d. Gerzlow)
Sołectwo: Jarosławsko

Aktualna liczba mieszkańców - 570

Historia

Wieś wymieniona w Landbuchu nowomarchijskim w roku 1337. w wieku XIV wchodziła przypuszczalnie w skład dóbr m. Pełczyce. W 1479 r. - w wyniku wojny brandenbursko-pomorskiej - Jarosławsko zostało całkowicie zniszczone. W XVI stuleciu wieś, będąca lennem rodu v. Wedel, leżała w granicach Pomorza, zaś od 1816 r. - w granicach Brandenburgii. Wedlowie byli posiadaczami tutejszego majątku aż do roku 1945. W końcu XVIII w. we wsi znajdowało się 10 gospodarstw chłopskich, 6 zagrodniczych oraz karczma, łącznie zamieszkiwało tu ok. 50 rodzin. W połowie XIX w. majątek Wedlów wynosił 1260 ha, w 1914 -955 ha. Obecnie istniejący neogotycki kościół wzniesiono w 1853 r. brak danych na temat wcześniejszego kościoła, przypuszczalnie jednak istniał tu już od średniowiecza. W 1845 r. wybudowano dwór; w tym też czasie założono park oraz powstało główne założenie folwarczne w obecnym kształcie. Na przełomie lat 50/60 XIX w. wybudowano mniejszy folwark w pobliżu kościoła oraz założono drugi cmentarz. W 1925 r. Jarosławsko liczyło 569 mieszkańców, była to duża wieś, w której części dworska i chłopska pozostawały w równowadze. W okresie II wojny światowej w Jarosławsku znajdował się podobóz jeniecki, pracowali także przymusowi robotnicy z Polski. Po 1945 r. na terenie folwarku utworzono PGR.

Układ przestrzenny i zabudowa

Pierwotnie wieś owalnicowa (współcześnie czytelna tylko południowa część nawsia, przez które przeprowadzona jest ulica), później - co najmniej od XIX w. - forma zbliżona do nieregularnej ulicówki, po 1945 r. wielodrożnica. Główna droga wytyczona swobodnie na osi N - S, tworzy kilka łagodnych zakrętów. W północnym krańcu, po wschodniej stronie ulicy wiejskiej rozlokowany jest zespól folwarku oraz park, w południowej części zwarta zabudowa zagrodowa i czworaczna (bez wydzielonej kolonii pracowników folwarku), pomiędzy nimi kościół z cmentarzem, usytuowany w rozwidleniu dróg. W zapleczu kościoła mniejszy folwark, obecnie w ruinie. 
Nowa zabudowa mieszkalno-gospodarcza powstała na zachód od wsi, zaś duży kompleks popegerowskich budynków gospodarczych na płd.-wschód od wsi - już poza jej historycznym założeniem przestrzennym. W Jarosławsku dominuje zabudowa murowana, w której znaczący udział ma budulec kamienny; zachowało się też kilka obiektów ryglowych i murowano-ryglowych. Chronologicznie mieści się ona w granicach od 2 ćw. XIX w. do początku XX w. (nie licząc budynków wzniesionych po 1945 r.). ogólnie stwierdzić można, ze budynki ryglowe oraz kamienne pochodzą z lat 50-60-tych XIX stulecia; całkowicie ceglane są nieco późniejsze. Zabudowa chłopska wskazuje na zamożność wsi; poświadczają to duże, 3-4 budynkowe zagrody z wielkokubaturowymi budynkami gospodarczymi, często z dekoracyjnym detalem architektonicznym.

Główne elementy strukturalne

- kościół i cmentarz położony w południowej części dawnego nawsia. Budynek kościelny neogotycki, z wysoką wieżą i bogatym detalem, kamienny, z 1853 r. Przykościelna nekropolia zlikwidowana, teren otoczony niskim ogrodzeniem z kamienia, w jego obrębie starodrzew oraz pomnik ofiar I wojny światowej. 
- Zespół rezydencyjno-folwarczny o XIX - wiecznym geometrycznym założeniu zawierał pierwotnie wszystkie elementy funkcjonalne, tj. pałac, park i podwórze gospodarcze. Pałac spalony w 1945 r.; w jego miejscu - w północnej pierzei podwórza - współczesny budynek mieszkalny. Na północ od podwórza rozciąga się park ze śladami nekropolii rodowej. Podwórze gospodarcze okolone budynkami, z gorzelnia pośrodku. Budynki gospodarcze w obrębie podwórza murowane, chronologicznie niejednorodne i w różnym stopniu przebudowane. Obiekty w zachodniej części tworzą zwartą pierzeję, oddzielającą folwark od strony drogi. Zespół ogrodzony kamiennym murem; główny wjazd na podwórze flankują efektowne, stylizowane baszty zwieńczone krenelażem. Po przeciwnej (zachodniej) stronie drogi zachowały się dwa wartościowe obiekty związane z folwarkiem: przypuszczalnie pralnia i remiza dworska. 
- pozostałość najmniejszego folwarku, usytuowana na wschód od kościoła. Jest to zespół jednorodnych budynków kamiennych, z których jeden datowany na rok 1860. obecnie zachowała się owczarnia z cz. Mieszkalną (obiekt b. interesujący i przypuszczalnie najstarszy), owczarnia-obora oraz ruiny budynku gospodarczego i stodoły. Folwark ten - wg informacji dawnego mieszkańca wsi - wybudowali Holendrzy. 
- cześć wsi na południe od kościoła ma zabudowę przemieszaną: chłopską (zagrodową) oraz czworaczną. W centrum w pobliżu rozwidlenia dróg i kościoła usytuowana kamienna remiza z 1858 r. zaś w samym rozwidleniu bardzo interesująca, kilkubudynkowa zagroda nr 2. zagroda ta z reprezentacyjnym domem i kamienno-ceglanymi zabudowaniami gospodarczymi jest istotnym komponentem tego fragmentu wsi. Na uwagę zasługują budynki kamienne z dekoracyjnym detalem. Cenna jest szerokofrontowa, ryglowa chałupa pod naczółkowym dachem zagrożona rozbiórką. W obrębie wsi - wzdłuż głównej drogi - powstają nowe obiekty, zaś niektóre najstarsze ulegają istotnej przebudowie. 
- cmentarz XIX-wieczny (obecnie grzebalny)w centrum wsi, na zachód od głównej drogi z XIX-wieczna skromną kaplicą i zielenią wysoką - bez walorów zabytkowych. W bezpośrednim sąsiedztwie cmentarza szkoła z 1 ćw. XX w. 

a a

 

Jakość powietrza

Polecamy

uzp

ceidg

wfos

pup

RZGW


-LETNIA BIESIADA PEŁCZYCKA 2025-

Logo GBS BankSPONSOR LETNIEJ BIESIADY PEŁCZYCKIEJ 2025

enerisSPONSOR LETNIEJ BIESIADY PEŁCZYCKIEJ 2025


SPONSOR LETNIEJ BIESIADY PEŁCZYCKIEJ 2025

kss
SPONSOR LETNIEJ BIESIADY PEŁCZYCKIEJ 2025

kss
SPONSOR LETNIEJ BIESIADY PEŁCZYCKIEJ 2025

hunters
SPONSOR LETNIEJ BIESIADY PEŁCZYCKIEJ 2025

Kontakt

URZĄD MIEJSKI W PEŁCZYCACH
ul. Rynek Bursztynowy 2

tel. 95 768 50 38
fax 95 768 51 18
e-mail: umig[@]pelczyce.pl

Nr Konta Bankowego
Gospodarczy Bank Spółdzielczy w Barlinku
Oddział w Pełczycach
Nr konta bankowego 45 8355 0009 0098 0214 2000 0007

 

Mapa

Otwórz się na pomoc

Film 1

 
Film 2

 
Film 3

 

BIP 

Pliki cookie ułatwiają świadczenie naszych usług. Korzystając z naszych usług, zgadzasz się, że używamy plików cookie.
Ok